Đường lây truyền bệnh Viêm_gan_C

Bệnh viêm gan C ở Mỹ theo nguyên nhân

Đường lây bệnh chủ yếu ở các nước phát triển là do tiêm chích ma túy (IDU), trong khi ở các nước đang phát triển chủ yếu qua truyền máu và thủ thuật y khoa không an toàn.[20] Có 20% số ca vẫn chưa biết rõ nguyên nhân lây truyền;[21] tuy nhiên, nhiều ca trong số này được cho là do IDU.[8]

Do tiêm chích ma túy

IDU là yếu tố nguy cơ chính gây viêm gan siêu vi C ở nhiều nơi trên thế giới.[22] Xem xét 77 nước thì thấy 25 nước (trong đó có Mỹ) có tỉ lệ viêm gan siêu vi C từ 60% đến 80% ở đối tượng chích ma túy.[9][22] Và 12 nước có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn 80%.[9] Có 10 triệu người tiêm chích ma túy được cho là bị nhiễm bệnh viêm gan siêu vi C; Trung Quốc (1.6 triệu), Mỹ (1.5 triệu), và Nga (1.3 triệu) có tổng cộng số người tiêm chích bị nhiễm bệnh nhiều nhất.[9] Nhiễm bệnh viêm gan siêu vi C ở những bạn tù tại Mỹ cao gấp 10 đến 20 lần so với dân số chung; điều này được cho là do hành vi mang tính nguy cơ cao ở trong tù, chẳng hạn như tiêm chích ma túy và xăm hình bằng dụng cụ không vô trùng.[23][24]

Sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe

Truyền máu, truyền các sản phẩm máu, hoặc ghép gan mà không thử nghiệm HCV sẽ mang nguy cơ cao lây nhiễm bệnh.[7] Mỹ tiến hành thử nghiệm truy tầm phổ quát vào năm 1992[25] và Canada vào năm 1990.[26] Biện pháp này giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm từ 200 đơn vị máu có 1 ca nhiễm [25] xuống còn 10,000 đơn vị máu có 1 ca nhiễm và đến 10,000,000 đơn vị máu mới có 1 ca nhiễm..[8][21] Nguy cơ thấp vẫn tiếp tục duy trì bởi vì kể từ khi người hiến máu nhiễm bệnh viêm gan siêu vi C cho đến khi kiểm tra máu dương tính có thể từ 11–70 ngày phụ thuộc vào phương pháp thử nghiệm.[21] Một số nước không thực hiện việc thử nghiệm viêm gan siêu vi C vì chi phí cao.[13]

Những người bị đâm phải kim của người có HCV dương tính có khả năng 1,8% nhiễm bệnh sau đó.[7] Nguy cơ còn cao hơn nếu kim có lỗ rỗng và đâm sâu.[13] Có nguy cơ bị lây nhiễm do niêm mạc tiếp xúc với máu nhưng thấp, và không gây lây nhiễm nếu da lành lặn tiếp xúc với máu.[13]

Dụng cụ bệnh viện cũng được xác định là đường lây truyền viêm gan siêu vi C gồm: dùng lại ống chích kim tiêm, lọ thuốc đa dụng, chai dịch truyền, và dụng cụ phẫu thuật không đảm bảo vô khuẩn, và các dụng cụ khác.[13] Hạn chế việc thực thi bắt buộc các biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn nghiêm ngặt ở các cơ sở y nha công và tư được cho là nguyên nhân chính gây lây nhiễm HCV ở Ai cập, nước có tỉ lệ nhiễm bệnh cao nhất thế giới.[27]

Đường tình dục

Liệu viêm gan siêu vi C có thể lây qua đường quan hệ tình dục hay không vẫn còn tranh cãi.[28] Trong khi có mối liên hệ giữa quan hệ tình dục mang nguy cơ cao và viêm gan siêu vi C, người ta vẫn chưa biết rõ lây nhiễm bệnh là do dùng ma túy mà không thú nhận hay là do quan hệ tình dục là yếu tố nguy cơ cao.[7] Phần lớn bằng chứng cho thấy không có nguy cơ ở những đôi một vợ một chồng khác giới.[28] Quan hệ tình dục gây trầy xước nhiều âm đạo, chẳng hạn quan hệ tình dục qua hậu môn, hoặc khi có bệnh lây qua đường quan hệ tình dục, trong đó có HIV hoặc loét âm đạo mang nguy cơ lây nhiễm.[28] Chính phủ Mỹ chỉ khuyến cáo dùng bao cao su để ngừa lây nhiễm viêm gan siêu vi C ở những người có quan hệ tình dục với nhiều người.[29]

Xăm mình

Xăm làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan siêu vi C gấp 2 đến 3 lần.[30] Nguy cơ cao là do hoặc dụng cụ không vô khuẩn hoặc màu xăm nhiễm siêu vi gan C.[30] Hình xăm hay xăm được thực hiện hoặc là trước giữa thập niên 80, "chui," hoặc không chuyên nghiệp gây ra mối quan ngại đặc biệt, vì trong những trường hợp như thế có thể thiếu kỹ thuật vô trùng. Nguy cơ cũng cao hơn ở hình xăm lớn.[30] Ước tính có gần nửa bạn tù dùng chung dụng cụ xăm không vô trùng.[30] Hiếm thấy trường hợp xăm mình ở cơ sở có giấy phép bị nhiễm trực tiếp HCV.[31]

Dùng chung vật dụng cá nhân

Các đồ dùng chăm sóc cá nhân như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, dụng cụ làm móng và chăm sóc bàn chân có thể nhiễm máu. Dùng chung các dụng cụ này tiềm tàng khả năng dẫn đến nhiễm HCV.[32][33] Cần có biện pháp phòng ngừa thích hợp trong bất kỳ tình huống y khoa nào gây chảy máu, như vết mổ và vết thương.[33] HCV không lây qua tiếp xúc thông thường như ôm, hôn, hoặc dùng chung dụng cụ ăn uống hoặc nấu nướng.[33]

Lây qua đường âm đạo

Viêm gan C lây qua đường âm đạo từ mẹ bị nhiễm sang con chiếm ít hơn 10% số ca thai nghén.[34] Không có biện pháp làm giảm nguy cơ này.[34] Việc lây nhiễm xảy ra lúc nào trong quá trình mang thai vẫn chưa biết rõ, nhưng có lẽ ở cả vào thời kỳ mang thai và vào lúc sinh.[21] Sanh lâu gây nguy cơ lây nhiễm cao hơn.[13] Không có bằng chứng cho thấy bú sữa mẹ lây truyền HCV; tuy nhiên, đối với người mẹ nhiễm HCV thì hãy cẩn thận nên tránh cho con bú nếu núm vú nứt hoặc chảy máu,[35] hoặc có lượng siêu vi cao trong máu.[21]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Viêm_gan_C http://www.phac-aspc.gc.ca/hepc/pubs/psrpmideval-p... http://books.google.ca/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=KwSWN_QtVLUC&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=SB_-CRXvZPYC&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=Uk8xP5LRHr4C&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=n5P696E7T0wC&pg=PA... http://books.google.ca/books?id=nT2dauLXoYAC&pg=PA... http://www1.albawaba.com/en/news/highest-rates-hep... http://www.casemedicine.com/ambulatory/Continuity%...